Εθνική και Περιφερειακές Στρατηγικές για την κλιματική Αλλαγή
Η πρώτη Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ) εκπονήθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών και την Τράπεζα της Ελλάδος αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας την 8η Απριλίου 2016.
Η ΕΣΠΚΑ είναι το πρώτο βήμα για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των απαραίτητων μέτρων προσαρμογής σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η ΕΣΠΚΑ, θέτει τους γενικούς στόχους, τις κατευθυντήριες αρχές και τα μέσα υλοποίησης μιας σύγχρονής αποτελεσματικής και αναπτυξιακής στρατηγικής προσαρμογής στο πλαίσιο που ορίζεται από:
-
Τη Σύμβαση-Πλαίσιο για τις Κλιματικές Αλλαγές (UNFCCC, άρθρο 3/παρ. 3 και άρθρο 4/παρ.1β & ε), η οποία επικυρώθηκε από την Ελλάδα με το Νόμο 2205/1994 (ΦΕΚ 60/Α/15-4-1994).
-
Το Πρωτόκολλο Κυότο (άρθρο 10β) το οποίο κυρώθηκε από την Ελλάδα με το Νόμο 3017/2002 (4_ ΦΕΚ 117/Α/2002)
-
Το Πλαίσιο σχετικά με την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (Μεξικό, COP-16)
-
Τη “Συμφωνία των Παρισίων” η οποία κυρώθηκε από την Ελλάδα με το Νόμο 4426/2016 (ΦΕΚ 187/τ.Α/06-10-2016)
-
Τη Λευκή Βίβλο για την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος: προς ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο δράσης [COM(2009)147], καθώς και την Ανακοίνωση της Επιτροπής «Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή» [COM(2013) 216] τη διεθνή εμπειρία.
Με τα άρθρα 42-45 του Ν. 4414/2016 (ΦΕΚ Α΄149) (8_Ν4412_2016) θεσμοθετήθηκαν οι διαδικασίες εκπόνησης και έγκρισης της ΕΣΠΚΑ και των ΠεΣΠΚΑ, οι διαδικασίες αναθεώρησης/τροποποίησής τους και τα ελάχιστα περιεχόμενα αυτών. Επισημαίνεται ότι τα Περιφερειακά Σχέδια έχουν αρχίσει και εκπονούνται από τις Περιφέρειες. Επιπλέον εγκρίθηκε η 1η ΕΣΠΚΑ και θεσμοθετήθηκε το Εθνικό Συμβούλιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή.
Το περιεχόμενο των Περιφερειακών Σχεδίων για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή εξειδικεύτηκε με την Υπουργική Απόφαση 11258/2017 (ΦΕΚ Β΄873).
Επόμενο βήμα είναι η εκπόνηση των Περιφερειακών Σχεδίων για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ), που με βάση τις κλιματικές συνθήκες και την τρωτότητα κάθε περιφέρειας καθορίζουν επακριβώς τους τομείς πολιτικής και τις γεωγραφικές ενότητες προτεραιότητας για λήψη μέτρων με ταυτόχρονη εξειδίκευση των μέτρων αυτών, καθώς επίσης τα οικονομικά μέσα για την υλοποίηση των μέτρων, τους φορείς υλοποίησης, τους εμπλεκόμενους φορείς, κλπ. Το Περιφερειακό Σχέδιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή της Αττικής καταρτίστηκε, με περιεχόμενο που πληροί τις προδιαγραφές της Υ.Α. οικ 11258 (ΦΕΚ 873/τ. Β’/16-03-2017) και με χρήση των πλέον πρόσφατων σεναρίων κλιματικής αλλαγής. Ανάλογα λειτουργούν και οι λοιπές Περιφέρειες της με ΠεΣΠΚΑ που είτε καταρτίστηκαν είτε είναι σε φάση κατάρτισης.
Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)
Πρόσφατα (2019) η Ελλάδα αναθεώρησε το Εθνικό Σχέδιο για Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)-(ΦΕΚ 4893Β’/31.12.2019), προσαρμόζοντας ουσιαστικά την ενεργειακή πολιτική της στις κλιματικές προκλήσεις, ειδικότερα δε στο στόχο για κλιματικά ουδέτερη οικονομία σταδιακά μέχρι το 2050.
Στο ίδιο Σχέδιο, η απολιγνιτοποίηση επιταχύνεται σημαντικά, προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί το 2028, σε μία προφανή προσπάθεια μείωσης τόσο των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου όσο και των υπέρογκων δαπανών για την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών τους. Μόνο στο διάστημα 2012-2018 δαπανήθηκε από τη ΔΕΗ το ποσό του 1,2 δισ. ευρώ για την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, ενώ ήδη από το 2013 έχει καταργηθεί η δωρεάν διάθεση δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα στους τομείς παραγωγής ενέργειας και θερμότητας.
Κλιματικός Νόμος
Σκοπός του παρόντος νόμου είναι η δημιουργία ενός συνεκτικού πλαισίου για τη βελτίωση της προσαρμοστικής ικανότητας και της κλιματικής ανθεκτικότητας της χώρας και τη διασφάλιση της σταδιακής μετάβασης της χώρας στην κλιματική ουδετερότητα έως το έτος 2050, με τον πλέον περιβαλλοντικά βιώσιμο, κοινωνικά δίκαιο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Αποτελεί ένα σημαντικό κείμενο που ορίζει το θεσμικό πλαίσιο της Ελλάδας για τη σταδιακή μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με σκοπό την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας ως το 2050.